Een bijzonder belangrijk document voor ons gilde is het octrooi. Nu zou men spreken van de stichtingsakte. Het octrooi is verleend door Maria Stuart I, de moeder van Stadhouder Willem III.
Zegel bij het OctroijIn een aantal artikelen is vastgelegd waaraan men zich heeft te houden: rechten en plichten van het gilde tegenover; het wereldlijk gezag, het bestuur, de broederplicht en het onderling gedrag, financiële bepalingen (boetes, trouwgeld, doodschuld e.d.) en allerlei regelingen betreffende schieten, koning en keizer etc.
Later zijn de onderlinge regels hier en daar veranderd. Het octrooi bewijst ook de ouderdom van het gilde.
Zegel bij het OctroijIn een aantal artikelen is vastgelegd waaraan men zich heeft te houden: rechten en plichten van het gilde tegenover; het wereldlijk gezag, het bestuur, de broederplicht en het onderling gedrag, financiële bepalingen (boetes, trouwgeld, doodschuld e.d.) en allerlei regelingen betreffende schieten, koning en keizer etc.
Later zijn de onderlinge regels hier en daar veranderd. Het octrooi bewijst ook de ouderdom van het gilde.
De tekst in het Octrooi leest :
Octroy van 't Kolveniers Gilde tot Etten
In dato 20 october 1657.
Maria bij der gratien Godts Princesse van groot Brittanien etc. allen dengenen die dese sullen sien ofte hooren leesen Saluijt, doen te weten wij hebben ontfangen d'ootmoedige supplicatie van de Schouteth, schepenen ende eenige ingesetenen vande Dorpe, heerlijcheijt ende vrijheijt van Etten, gelegen inde baronie van Breda, innehoudende hoe dat sij lieden grootelijckx genegen wesende met Busse ofte roeren te gaan tot eene eerlijcke executie. Mede omme daaraff beter handelinge te crijgen, geerne soude oprechten ende dirigeren eene broederschap ofte gilde van Cloveniers tot luijster soo van Sijne Hoogheijt onsen Soone als van desselffs voomoemde vrijheijt ende heerlijcheijt van Etten voorsegd omme haar mette bussen te mogen oefenen, van welcke broederschap ofte gilde de voomoemde supplianten, op ons welbehagen hadden beraamt eenige keuren ende ordonantien waar naar de voorsegde oeffeninge met meerdre ordre eerlicheijt ende vrientschap soude mogen gedaan worden. Ons daaromme biddende ende versoeckende, dat ons soude gelieven hen daartoe verlenen behoorlijcke brieven van consent ende octroij. Soo ist dat wij hebbende als douagiere, volgens onse huwelijckxe voorwaarden de vrije dispositie van alle officien ende benefitien alomme in onse douariere goederen onder welcke mede is de voorsegde heerlijcheijt van Effen geneijght sijnde den goede ingesetenen ende onderdanen vanden Hooghgemelten Prince onsen soone te believen ende hun te sien hanteren alle eerlijcke exercitie deselve hebben geconsenteert ende toegelaten consenteren ende toelaten mitsdesen D'Exercitie van een broederschap ofte gilde van Cloveniers onder de regeringe van hooftman, oudermans, Deeckens en andere officieren tot alsulcke nombre ende van alsulken persoonen als bij de gemeene stemme ende voisen van suppoosten deselver gilde van Cloveniers ofte broederschap sullen werden uijtgecosen ende geeligeert dewelcke gehouden sullen sijn te doen den behoorlijcken eedt aan handen van Schouteth aldaar van hen in die functie ende gelegentheijt Loffelijck en eerlijck te sullen quijten Ende de gemeene confraterniteijt te vermanen tot onderhout vande pointen ende articelen achtereenvolgende die wij haar geaccordeert ende toegestaan hebben, accorderen ende toestaan bij desen Presenterende aan ons het veranderen, vermeerderen ende verminderen vandien.
Octroy van 't Kolveniers Gilde tot Etten
In dato 20 october 1657.
Maria bij der gratien Godts Princesse van groot Brittanien etc. allen dengenen die dese sullen sien ofte hooren leesen Saluijt, doen te weten wij hebben ontfangen d'ootmoedige supplicatie van de Schouteth, schepenen ende eenige ingesetenen vande Dorpe, heerlijcheijt ende vrijheijt van Etten, gelegen inde baronie van Breda, innehoudende hoe dat sij lieden grootelijckx genegen wesende met Busse ofte roeren te gaan tot eene eerlijcke executie. Mede omme daaraff beter handelinge te crijgen, geerne soude oprechten ende dirigeren eene broederschap ofte gilde van Cloveniers tot luijster soo van Sijne Hoogheijt onsen Soone als van desselffs voomoemde vrijheijt ende heerlijcheijt van Etten voorsegd omme haar mette bussen te mogen oefenen, van welcke broederschap ofte gilde de voomoemde supplianten, op ons welbehagen hadden beraamt eenige keuren ende ordonantien waar naar de voorsegde oeffeninge met meerdre ordre eerlicheijt ende vrientschap soude mogen gedaan worden. Ons daaromme biddende ende versoeckende, dat ons soude gelieven hen daartoe verlenen behoorlijcke brieven van consent ende octroij. Soo ist dat wij hebbende als douagiere, volgens onse huwelijckxe voorwaarden de vrije dispositie van alle officien ende benefitien alomme in onse douariere goederen onder welcke mede is de voorsegde heerlijcheijt van Effen geneijght sijnde den goede ingesetenen ende onderdanen vanden Hooghgemelten Prince onsen soone te believen ende hun te sien hanteren alle eerlijcke exercitie deselve hebben geconsenteert ende toegelaten consenteren ende toelaten mitsdesen D'Exercitie van een broederschap ofte gilde van Cloveniers onder de regeringe van hooftman, oudermans, Deeckens en andere officieren tot alsulcke nombre ende van alsulken persoonen als bij de gemeene stemme ende voisen van suppoosten deselver gilde van Cloveniers ofte broederschap sullen werden uijtgecosen ende geeligeert dewelcke gehouden sullen sijn te doen den behoorlijcken eedt aan handen van Schouteth aldaar van hen in die functie ende gelegentheijt Loffelijck en eerlijck te sullen quijten Ende de gemeene confraterniteijt te vermanen tot onderhout vande pointen ende articelen achtereenvolgende die wij haar geaccordeert ende toegestaan hebben, accorderen ende toestaan bij desen Presenterende aan ons het veranderen, vermeerderen ende verminderen vandien.